Του Κωστή Μουδάτσου
Οι νέες τεχνολογίες και η τεχνητή νοημοσύνη δεν έχουν δικές τους προθέσεις. Εξυπηρετούν κοινωνικά σχέδια και σκοπούς. Καθαρά είναι θέμα δημοκρατίας ο τρόπος αξιοποίησης τους. Είναι θέμα δημοκρατικής δεοντολογίας και ακόμη είναι θέμα κοινωνικών ζητημάτων που συνδέονται με το ψηφιακό κόσμο. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός θα λύσει πολλά προβλήματα και θα δώσει δυναμικές προοπτικές ανάπτυξης.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν έχει ακόμη ουσιαστικά εκμεταλλευτεί τις νέες δυνατότητες. Κι ενώ όλα γίνονται πιο σύνθετα και πολύπλοκα η μη θεσμική προσαρμογή στη τεχνητή πρόοδο συμβάλλει στην απαξίωση θεσμών και αυξάνει τη δυσπιστία των πολιτών. Ίσως να μην έχει ακόμη γίνει ουσιαστική συζήτηση για την ανάγκη και τον τρόπο χρήσης των επιτευγμάτων της τεχνικής κι επιστημονικής προόδου. Όμως τα πρώτα βήματα παίρνουν σάρκα και οστα!
Η ροή των πληροφοριών που πριν μερικά χρόνια φάνταζε δύσκολη, τώρα είναι εύκολη υπόθεση. Η δημόσια διαβούλευση για διάφορα θέματα, πχ για σύνταξη σχεδίων αποφάσεων έχει καταστεί εύκολη και προσιτή σε περισσότερους πολίτες. Πρέπει βέβαια και οι φορείς να συνυπολογίζουν τις προτάσεις των πολιτών και όχι να αποτελούν άλλοθι υποτιθέμενου διαλόγου και επιβολή των αρχικών σχεδίων των κατόχων της εξουσίας. Άλλωστε η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι ο πιο λαϊκός θεσμός εξουσίας, βοηθά στην αποκέντρωση εξουσιών και είναι ο πιο συμμετοχικός στους πολίτες.
Με τη χρήση των σύγχρονων μέσων μπορούμε να πετύχομε συμμετοχικές μορφές δημοκρατίας και ουσιαστικές πρωτοβουλίες. Πρέπει όμως να ληφθούν μέτρα όπως: Να αποτραπεί ο χειρισμός των δυνατοτήτων από ομάδες με μεγάλη επιρροή προς εξυπηρέτηση συγκεκριμένων συμφερόντων. Να επιτευχθεί σημαντικός αριθμός συμμετοχής πολιτών για να υπάρχει αξιοπιστία. Για αυτό η εκπαίδευση στις νέες τεχνολογίες είναι απαραίτητη! Η αντικειμενική ενημέρωση αποτελεί καθοριστικό παράγοντα. Υπάρχουν πια πολλά διαθέσιμα εργαλεία. Οι προϋπολογισμοί, οι απολογισμοί, τα δελτία των έργων κτλ μπορούν πια να δημοσιεύονται πολύ εύκολα. Τα δεδομένα πρέπει να βασίζονται στο καθεστώς ελεύθερης πρόσβασης και η διάδοση τους είναι προς όφελος των πολιτών. Τα δημόσια αγαθά πρέπει να παρακολουθούνται λεπτομερειακά από τους πολίτες. Τα ΜΜΕ, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα site και τα φόρουμ πρέπει να δίνουν τις πληροφορίες κι έτσι να εξυπηρετούνται οι πολίτες και τα κινήματα. Χρειάζεται προσοχή ώστε να μην υπάρχει χειραγώγηση πολιτών από οργανωμένες εκστρατείες παραπληροφόρησης και παραπλάνησης. Η κυβερνοασφάλεια είναι βασική προτεραιότητα. Υπάρχουν δυνατότητες να επιτευχθούν νέες μορφής συμμετοχής και συνεργασίας στις συζητήσεις και στη λήψη αποφάσεων και στην υλοποίηση τους.
Οι δυνατότητες των τεχνολογιών οργάνωσης και επικοινωνίας αποκτούν όλο και μεγαλύτερη σημασία. Λύνουν προβλήματα αλλά και βοηθούν την εμφάνιση νέων μορφών δημοκρατικής οργάνωσης και συμμετοχής. Βέβαια η εμπιστοσύνη και ο σεβασμός αποκτούν ιδιαίτερη σημασία. Στις νέες συνθήκες επικοινωνίας αλλάζουν τα μοντέλα οργάνωσης, σχεδιασμού και διοίκησης. Συμβάλουν σε αλλαγές των τρόπων λειτουργίας των παρατάξεων και των κομμάτων. Αλλάζουν πια νοήματα και διαχωρισμοί. Συμβάλουν στην ανάπτυξη νέων κινημάτων που βασίζονται σε ειδικά θέματα και προβλήματα όπως το δικαίωμα στέγασης, νέες μορφές εργασίες, μετανάστευσης, των ασθενειών, οικολογικών κινημάτων, ισότητας, ελέγχου δημοσίων θεσμών, ελέγχου και εξέλιξης των δημοκρατικών και κοινωνικών θεσμών κτλ
Ένα άλλο θέμα είναι η γρήγορη, αυτόματη και σωστή εξυπηρέτηση των πολιτών χωρίς γραφειοκρατικές διαδικασίες και βέβαια ο έλεγχος εξωθεσμικών διαδικασιών και κυκλωμάτων
διαφθοράς και διαπλοκής.
Η εξοικονόμηση χρόνου και οικονομικών πόρων θα είναι τεράστια καθώς και τα αποτελέσματα θα είναι καλύτερα. Κι επειδή ο χρόνος είναι ανεπίστρεπτος η επένδυση στις νέες τεχνολογίες φαντάζει σαν μια από τις πρώτες προτεραιότητες και σε υλικά μέσα και σε εξιδικευμένο προσωπικό. Οι μελέτες και οι δράσεις πρέπει να εξυπηρετούν μια ολοκληρωμένη ψηφιακή στρατηγική για την υλοποίηση ψηφιακών λύσεων που στηρίζονται σε τοπικά δεδομένα για αποδοτικές, καινοτόμες και υψηλής ποιότητας υπηρεσίες. Μερικά θέματα που μπορούν να υλοποιηθούν είναι για παράδειγμα η έξυπνη αστική κινητικότητα , η στάθμευση, θέματα ποιότητας ζωής, θέματα πολιτισμού και Τέχνης, φόρουμ ανάδειξης προβλημάτων σε συνοικίες, αναπτυξιακές πρωτοβουλίες του Δήμου για τις περιοχές της υπαίθρου, θέματα ύδρευσης και αποχεύτευσης, διαχείρηση απορριμάτων, αξιοποίηση υδάτων για άρδευση αγροτικών περιοχών από τους βιολογικούς, τα φράγματα και τα βρόχινα νερά, οι ενεργειακές αποδόσεις, οι λύσεις στεγαστικών θεμάτων, θέματα ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης υλικών και άλλων πόρων, θέματα κλιματικής αλλαγής, περιβάλλον και οικονομική ανάπτυξη, ψηφιακές δημοτικές υπηρεσίες μέσω του GOV.GR με ασφάλεια και εμπιστευτικότητα. κ.α.
Με την ενίσχυση των ψηφιακών υποδομών ενισχύεται η δημοκρατική διαδικασία, η διαβουλεύση με τη διαφάνεια, η προστασία από κυβερνοεπιθέσεις και επιτυγχάνεται η βελτίωση της ποιότητας ζωής. Ενισχύεται και ο πολίτης, και οι τοπικές επιχειρήσεις και τα κινήματα της περιοχής του Δήμου.
Επειδή θα πέσουν αρκετά χρήματα στους Δήμους για έργα ψηφιακής διακυβέρνησης και ψηφιακού μετασχηματισμού ας αξιοποιήσομε κάθε ευκαιρία, με τον πιο κατάλληλο τρόπο ώστε να μην χαθεί αυτή η καλή συγκυρία. Το μέλλον δεν έρχεται από μόνο του!
Οι νέες τεχνολογίες ανοίγουν νέα πεδία σκέψης και δράσης και ο ψηφιακός μετασχηματισμός νέες δυνατότητες. Χωρίς υπερτιμήσεις η υποτιμήσεις να δούμε και να αξιοποιήσομε τις νέες δυνατότητες των νέων τεχνολογιών και της τεχνητής νοημοσύνης και να επιμείνομε στις ουσιαστικές διαδικασίες της Δημοκρατίας και των δημοκρατικών θεσμών με κοινωνικές ευαισθησίες και κοινωνικό έλεγχο!
